“Well, my exit, so to say”, Alice answered.

For a moment, the silence was palpable, while thoughts were racing through my head. How do I respond?

First, I had to double-check the ground rules. I was hosting an empathy café, which is a practice ground for empathic listening. It is not a therapy session, and therefore, participants are expected to take care for themselves. This means: regulating your own emotions, setting boundaries, and asking for what you need. Alice confirmed she could take care of herself, and I did not sense any emotional distress that would indicate otherwise. She was glad she could participate, as she was kicked out of some other group earlier.

Meanwhile, Bob responded with “you shouldn’t plan to kill yourself!”. Which, to be honest, was my first thought as well. Alice replied: “I think people should have a right to decide for themselves when they consider their life finished”.

At this point, I had re-grounded myself in the intention of the empathy café:

Giving and receiving the gift of compassion to make life more wonderful, and to cultivate more capacity or connection and compassion in the world.

I interrupted the conversation to share the intention of the empathy café: “Look”, I said, “we just met Alice. When somebody says she is planning to die, it is easy to jump to conclusions and think we know what is best for her. But who are we to judge what is right and what is wrong, when we only know Alice for just a few moments? Instead, I propose we practice empathic listening. We postpone our judgement in order to listen to the feelings and needs that are underneath. I don’t mean to say we shouldn’t judge - what I am saying is that we should focus on connection and understanding first. So let’s practice.”

And so we continued our evening with practice rounds of empathic listening. Alice, Bob and the other participants all had an opportunity to speak, while I or another participant practiced empathic listening.

When Alice spoke, I learned that Alice wanted a clean exit because she didn’t want to leave a mess and burden others with that. The coach in me wanted to challenge her belief that she is a burden to others - but this was not coaching, this was empathic listening, so I continued to listen to what she was feeling and needing. I learned that she felt overwhelmed that things didn’t go according to her plan, and that she really longed for the security, clarity and focus that planning her death gave her. And I learned that autonomy - the ability to choose what to do - was really important to her.

What struck me was her intellect: she really thought about this and made a case for her right to die . She told us she often had to explain her position, so she always was searching the right amount of information to give for others to understand where she is coming from. While the intellectual sharing helped to create an intellectual grasp on this unconventional subject, it also prevented me from having more emotional connection.

When debriefing the empathic listening, I learned that I could interrupt more, to prevent Alice from overintellectualizing or going off on a tangent. Although I am a skilled empathic listener, I am practicing and learning as well! In a later practice round, I tried to put this into practice, and it helped me catch more glimpses of her emotional life underneath the intellectual things she was sharing.

As the evening came to a close, I asked the participants what they learned. Bob shared: “I learned that listening is so powerful, and that saying in there no matter what is said helps you get the understanding that is needed.”.

Then, I asked, what touched them the most. Alice shared “I feel like we have done so much in so little time. I’m happy I wasn’t kicked out”.

I felt touched when I heard that. Internally, I couldn’t help but see how advocating the right to die is a sure way to get alienated from others. She did indeed mentioned getting kicked out of some other group. I could imagine why this would happen: These views are so far-off that they can’t help but trigger all kinds of reactions from people, ranging from disagreement and shock to attempts to help and save. At least I know these reactions were triggered in me.

And while efforts to tell her that she shouldn’t plan her death come from the best of intentions, they really clash with her need for autonomy: to decide for herself. But can you imagine where does this leave her? Kicked out, alienated, misunderstood, and all efforts to save her life undermine what she holds most dear: her autonomy.

Indeed, I concluded, the very least and the very best we can do is to create a space in which she can express herself, and others will listen with empathy, so she can have a place to be, a place to be understood, a place for connection.

Bob summed it up perfectly: “Hearing you, I really want you to succeed in your plans, and I really don’t want you to succeed at the same time, because it would mean we can’t enjoy the gifts you bring anymore”.

Yesterday I hosted an Empath Café with Diana Hu. We practiced empathic listening for three rounds. Each round showed me something new and precious:

1. The first story celebrated feeling loved by receiving text messages on your birthday, and reminded me to celebrate the good and never underestimate the impact a small gesture has. What impact might we have without ever knowing?
2. The second story expressed a frustration at work. This seemed an easy issue, but when given space, it really showed just how important this topic was. It showed me that we can ‘solve’ our feelings, yet still not be done with them. How important it is to full honour your feelings and express them. Do you have any feelings you have ‘solved’ that still ask for expression?
3. The third story shared a deep struggle, which showed me the rich inner life we all have, hidden in plain sight. I awoke a sense of compassion in me: how everyone we meet has his or her own life story, with their own struggles. Next time you’re in a meeting, try imagining that.

It shouldn’t be a surprise after all these years*, yet I am still surprised every time how such a simple practice can be so profoundly touching, insightful and human. Afterwards, I felt less weight on my shoulders, more spacious and more grounded.

Thanks Diana Hu for inviting me to host an Empath Café with you! We’re hosting another Empath Café in two weeks time, februari 27th, on 20:00-22:00 CET. Let me know if you want to join.

*) Between 2013-2018, I have been both participant and trainer in countless of these workshops, so I should know better by now! Yet I somehow I had forgotten, so I felt tempted to CANCEL this Empath Café being tired after work… I’m glad I didn’t miss out on this goodness!

“Would you like to experience more inner peace within yourself?”
“Would you like to have more connections with people in your life?”
“Did you ever wonder how you can help the world to become a more wonderful place to live?”

We, Diana Hu and Mark Marijnissen, are hosting an Empathy Café because we believe that the practice of empathic listening and authentic speaking helps us make life more wonderful, and builds the capacity for more connection and compassion in the world. We are both experienced in Nonviolent Communication.

What is empathic listening?

Empathic listening is the practice of being fully present with another in their world. Instead of debating, advising, or giving your opinion, you listen actively, deeply, and compassionately to reflect back not only the story you hear, but also the underlying feelings and needs that make us human. Being listened to in this way helps us see ourselves with more kindness, resulting in more inner peace and connection, which in turn can lead to wise action to make our life more wonderful.

For a short introduction to empathy by Brené Brown, watch this video

This is a practice and you are invited to practice with us. You will:

1. Share from your heart (up to the level you feel comfortable with)
2. Practice empathic listening
3. Get feedback from the speaker and others on your listening.

For those new, we offer some structure and guidance, based on Nonviolent Communication, to help you get started. For those experienced in any form of deep, present, active, empathic listening: you are welcome to host the space with us.

To be clear, this is not a workshop in which we will teach. We come as (experienced) practicioners ourselves. This is also not a therapy session. Although we will host the space in a way that encourages safety, and although you may experience benefits similar to therapy, you need to be able to take care for yourself. This means being able to regulate your own emotions, setting boundaries and asking for what you need. Of course, this doesn’t need to be perfect, but is something you can practice as well.

What will we do?

1. Open the session.
2. Check-in with a little guided meditation.
3. Practice in duo’s or triads: one speaks, the other practices empathic listening.
4. At the end of each round, there is feedback for the listener from others, so you learn empathic listening skills.
5. Harvest how we are touched and what we have learned.
6. Close the session.

What will you receive?

1. Better listening skills.
2. Space to express.
3. More inner peace.
4. More insight and understanding of yourself.
5. More compassion and kindness for yourself and others.
6. Be touched by our shared humanity.
7. And more…

What participants say

• “Mindblowing experience!”
• “It felt great that someone was curious about me.”

Registration and dates

• Wednesday 22 februari (20:00 - 22:00 CET)
• Monday 6 march (20:00 - 22:00 CET)
• Friday 24 march (20:00 - 22:00 CET)
• Dutch speaking and listening is possible in the practice duo’s and triads!
• This an online event using a Zoom videocall. You will receive the Zoom link 10 minutes before start.

More dates to be announced, depending on attendance.

Register

Past events

• Thursday januari 23th, see article.
• Friday januari 27th, 20:00 - 22:00 CET, see article
• Thursday februari 9th, 20:00 - 22:00 CET

“Nee, ik wil niet dat je langskomt”

Als ik iemand ontmoet, kijk ik uit om de eerste “Nee” te horen. Want als iemand “Nee” zegt, weet ik dat iemand zich bij mij veilig voelt. Veilig genoeg om een conflict te riskeren, om eerlijk te zijn, om een grens aan te geven, om te vertellen wat hij of zij nodig heeft.

En dat is een goed teken! Voordat ik de eerste “Nee” heb gehoord weet ik niet hoe duurzaam de “Ja” is. Soms betekent “Ja” namelijk dat iemand zichzelf liever aanpast aan mij, dan een conflict riskeert. Soms betekent een “Ja” dat iemand de relatie behouden belangrijker vind dan zichzelf uiten.

“Ja hoor, ik kom wel langs. (Eigenlijk ben ik moe en wil ik graag even alleen zijn… maar ik wil Mark niet kwetsen, hij heeft ook zoveel zin om me te zien!)”

Ik waardeer het als mensen zich aan mij aanpassen en de relatie belangrijk vinden, maar ik vrees tegelijkertijd dat het leidt tot oppervlakkige of eenzijdige relaties als iemand zichzelf niet helemaal uitdrukt. Bovendien, als iemand langdurig zich aanpast ten koste van zichzelf, kan dat leiden tot wrok.

Als ik die eerste “Nee” heb gehoord, dan weet ik ook dat een “Ja” voortkomt uit oprecht enthousiasme. Dat iemand niet alleen ruimte maakt voor mij en de relatie, maar ook voor zichzelf.

Dit geldt overigens ook voor teams en conflicten. Bij teams is “Nee” een teken van psychologische veiligheid.

En bij conflicten heb je soms het probleem van “Ja zeggen, Nee doen”. Bijvoorbeeld als iemand onoprecht zijn excuses aanbied, om maar van het gedoe af te zijn. Dan wéét je dat het gewoon nog een keer gaat gebeuren! Pas als je de “Nee” hoort, weet je dat iemand voor zichzelf durft op te komen en het conflict niet wil vermijden.

Goed, ik ben dus blij met die eerste nee, maar wat dan? Voor mij is “Nee” niet het einde maar het begin van een gesprek. Achter elke “Nee” zit namelijk een “Ja” verstopt. Als je “Nee” zegt tegen mijn voorstel, is er waarschijlijk iets anders wat je wél wil. Door te vragen wat iemand dan wél wil kun je een oplossing vinden waar iedereen blij van wordt.

Lees mijn introductie of bezoek levenincompassie.nl voor coaching en workshops.

Mijn artikelen

Aanbovelen NVC trainers

Internationale NVC Trainers:

• Yoram Mosenzon (mijn trainer, zeer aanbevolen): Connecting2Life
• Sarah Payton: Your Resonant Self
• Miki Kashtan: The Fearless Heart
• Robert Gonzales: Living Compassion

Vrienden en collega’s in Nederland:

• Kirsten Goedhart: Present Heart
• Marianne van Dijk: [YouTube videos)
• Cara Crisler: Crisler Coaching
• Astara Lieuw-On: Communiceren met compassie

Verder lezen

• [TEDx Talk)
• [book): Het officiele boek is een goede introductie.
• [YouTube)
• [YouTube)
• Mediate your life: Hun Training Manual bevat kort en krachtige stapsgewijze procedures om Geweldloze Communicatie te oefenen. Een uitstekend boek voor trainers. Hun boekenserie is goed voor geinteresseerden, omdat die de theorie helder en met voorbeelden uitleggen.
• Compassion Course: Een wereldwijde jaarcursus in compassie. Je krijgt elke week een e-mail met een stukje theorie, eeen verhaal en een oefening. Samen met duizenden anderen kun je elkaar steunen door te bellen of op Facebook.

[tag024]: 130430 intellectuele giraffe.md

I think it is important that people see that spirituality is at the base of Nonviolent Communication, and that they learn the mechanics of the process with that in mind. It’s really a spiritual practice that I am trying to show as a way of life.

- Marshall Rosenberg

Read my introduction or visit levenincompassie.nl for coaching and workshops.

My articles

I’ve written in dutch about Nonviolent Communication:

Recommended NVC trainers

International NVC Trainers:

• Yoram Mosenzon (my trainer, highly recommended): Connecting2Life
• Sarah Payton: Your Resonant Self
• Miki Kashtan: The Fearless Heart
• Robert Gonzales: Living Compassion

Friends in the Netherlands:

• Kirsten Goedhart: Present Heart
• Marianne van Dijk: [YouTube videos)
• Cara Crisler: Crisler Coaching
• Astara Lieuw-On: Communiceren met compassie

Further resources

• [TEDx Talk)
• [book): The official book is a great introduction.
• [YouTube)
• [YouTube)
• Mediate your life: Their Training Manual features succinct and powerful maps to practice Nonviolent Communication and navigate various situations. Highly recommended for trainers. Their book series provide an excellent job in explaining the maps in the Training Manual step by step.
• Compassion Course: A global and yearlong course in compassion. You receive an e-mail with theory and exercise every week, and you can connect with over 6000 fellow students using a private Facebook Group.

[tag025]: 130430 intellectuele giraffe.md

Own your experience.

• Circling Europe Principle

Taking full responsibility for yourself is a principle in Circling and many other self-development organisations and spritual traditions.

Although taking full responsibility can drive powerful personal development, it comes with a harmful side-effect: Organisations that are unable to learn from the feedback they receive. This can lead to self-doubt, low confidence and more in participants.

In this article I explore how to deal with positive and negative feedback. I contrast taking responsibility with holding others responsible. I explore organisations that do not learn from feedback and take all the credit, but none of the blame.

To prevent harm, I will propose a skillful way to balance taking responsibility with holding others responsible that facilitates both personal and organisational development.

Two perspectives on feedback

Whenever you give feedback, we can take one of two perspectives:

1. The personal growth perspective: Take responsibility - what does the feedback reflect about me?
2. The organisational growth perspective: Hold the organisation responsible - what does the feedback reflect about the organisation?

The case for personal growth: Take responsibility

Take for example: “I did not feel safe”

This feedback can reveal more about ourselves than the other. Feedback can be a projection of our unresolved issues. As we blame others for our predicament, we disempower ourselves to improve the situation. We are stuck in perpetuating the same dysfunctional habits, again and again.

Therefore, when we are encouraged to take full responsibility, we are forced to reflect on ourselves. This can lead to insight that empowers effective action.

In our example, we might become aware of what triggers a sense of unsafety in us. We might discover a habit of moving towards threatening situations. With our triggers and habits revealed, we can take effective action: Avoid the trigger and move away from threatening situations.

When the organisation is held responsible, it can create more safety as a response. This avoids dealing with the real issue, as unsafety is likely to be a recurring theme in life. Although we are momentarily relieved from unsafety, the organisation has failed to provide us an opportunity for deeper learning.

The stronger our dysfunctional habits, the more intense feedback we will give, and the stronger the pull on the organisation to take the blame. It can be challenging for the organisation to remain grounded in the principle that participants take full responsibility, as it is tempting to resolve the tension. However, as soon as the organisation agrees with the feedback, we lose an opportunity for deeper self-reflection. Therefore, the better an organisation can resist the pull to take the blame, the more profound and deep self-reflection will be.

The case for organisational growth: Hold responsible

Let us continue with our example: “I did not feel safe”

In a Circling environment, the facilitator might be unskilled in dealing with the psychological issues that come to surface. As a result, one or more participants may be retraumatized, shocked and disoriented. They may struggle to self-regulate their emotions back to a healthy state.

As participants adhere to the principle of self-responsibility, they cultivate awareness about their triggers, learn about trauma psychodynamics and develop skill in emotional self-regulation.

In the meanwhile, opportunities to improve the organisation are lost. For example, the organisation could share knowledge about trauma beforehand, improve therapeutic skills of facilitators and improve screening of participants.

An organisation that demands participants to take responsibility for everything, cannot be held responsible for anything. The principle of taking responsibility is used to deflect feedback back to participants. As such, the organization struggles to learn.

And the situation gets worse. When participants take full responsibility, they also deserve to get credit for the positive feedback. This is rarely the case. I often see positive feedback attributed to the organisation (excellent facilitation) while negative feedback is attributed to the participant (psychological issue). These organisations take all the credit, but none of the blame.

Here are some strategies organisations use to deflect feedback:

An organization that fails to acknowledge structual issues is not only unable to learn, it also harms its participants by demanding self-reflection:

1. It disempowers the participant to take action, as the organisation is unwilling to cooperate.
2. It generates self-doubt, self-critism and dimishes trust in own judgement: Maybe I’m wrong and it is me, after all?
3. Over time, the courage to ask for what you need is exhausted: I give up - they don’t hear me.

Of course, these organisations would not exist if participants demanded of the organisation to improve itself. Indeed, participants that grow frustrated leave the community, while participants that stay often show risk factors for harmful self-responsibility.

Based on my experience, this is what I see:

I certainly recognize a lot of risk factors in myself, which why I was pulled in the Circling community. However, I am a strong critical thinker with a gut feeling something was off. After a long time, I could finally describe why my gut feeling was off: I had the knowledge and awareness to see the dynamics described above. I was invested in the community, so I first tried to improve the situation. Of course, my feedback were deflected and I was unsuccesful. After a while, I gave up and left the community.

I have seen others progress to similar stages. If you are in an organisation that takes all the credit, but none of the blame, I recommend you leave immediatly. If you are invested, leaving will be hard. It is common to rationalize the issue away or believe that you can improve the situation. If needed, then by all means, try to improve the situation until you are exhausted and give up. This exhaustion will fuel your motivation to leave the organisation.

A healthy alternative

When giving feedback, we have discussed the options taking responsibility and holding responsible. As you can see below, both options have their strenghts and weaknesses. Skillful action involves choosing wisely beween these two.

We can choose how to handle feedback for both postive feedback and negative feedback. This generates several strategies to deal with feedback. We already discussed the Guru strategy, which takes all the credit (positive feedback), but none of the blame (negative feedback);

The Rescuer takes none of the credits (positive feedback), but all of the blame (negative feedback). Often a new facilitator who is gaining confidence, the Rescuer is quick to blame himself and eager to praise others. Feeling responsible for everybody, the Rescuer attracts participants unwilling to take responsibility for themselves and are eager to complain.

The Coach gives both credits and blame to the participant. He tells you you did great (positive feedback) and asks how you can improve (negative feedback).

Finally, we have the Learner, who takes both credits (positive feedback) and blame (negative feedback). You learned because of my excellent teaching, now how can I improve?

To facilitate powerful growth of both organisation and participant, I propose using the following strategies:

The Coach during the event: Participants take full responsibility and all feedback is deflected back to the participants. This facilitates deep insights.

The Learner outside the event: The organisation is held responsible for the event. Where possible, feedback is used for continuous improvement. In other cases, the organisation searches for a satisfying resolution for the participant and refrains from deflecting feedback back to the participant.

Dit is een uitnodiging voor een workshop uit het verleden

Bij deze workshop leer je naar de gemba te gaan.

We pakken één hardnekkig probleem om een groeiproces mee te doorlopen. Je leert hoe je jouw aandacht kunt gebruiken om te luisteren naar de werkvloer. Je leert hoe je de bekende oplossingen los kunt laten om zo to werkelijk vernieuwende inzichten en oplossingen te komen.

Aan het eind van de workshop ga je naar huis met een concrete volgende stap.

Doelen

1. Gemba-skills: Vier manieren van luisteren herkennen en toepassen.
   • De situatie observeren: het scheiden van observatie en interpretatie
   • De situatie aanvoelen: je lichaam als instrument om de situatie aan te voelen
2. Groeien: Het ervaren en doorlopen van een groeiproces.
   • Stap uit de gewoonte, in het onbekende
3. Een volgende stap: bij een hardnekkig probleem dat je hebt.

Programma

Voorbereiding

1. Lees deze webpagina goed door. Het is belangrijk dat je weet wat feitelijk, empathisch en generatief luisteren betekent.

2. Zorg dat je een hardnekkig probleem hebt. Om snel aan de slag te kunnen, is het belangrijk dat je een hardnekkig probleem helder kunt formuleren.

• Het probleem moet nog niet opgelost zijn.
• Het probleem moet nu relevant voor je zijn.
• Het probleem moet concreet zijn: Het liefst één specifieke situatie, beslissing, keuze of dilemma, al is dit niet noodzakelijk.
• Het probleem moet hardnekkig zijn: dat is een ingwikkeld of complex problem, een probleem met meerdere stakeholders, een probleem dat steeds in andere vorm terugkeert, of een probleem waar je in vastloopt.

Introductie: “A Revolution of Awareness”

Gemba betekent letterlijk de werkelijke plaats. Het wordt vaak vertaald als “werkvloeren”: Je wordt hiermee aangespoord om met je eigen ogen op de werkvloer te kijken wat er precies gebeurd. Dit is betrouwbaarder dan de verhalen of rapporatages die je erover hoort, omdat dit dichter bij de werkelijke plaats ligt.

Maar de werkvloer bezoeken is slechts de helft van de vergelijking. De andere helft ben jij. De ogen waarmee je kijkt bepaalt of je de werkelijke plek kunt zien.

Taiichi Ohno, geestelijk vader van het Toyota Production System, beschreef al dat onze aandacht essentieel is om te kunnen verbeteren:

Unless we completely change how we think, there is a limit to what we can accomplish by continuing our same thinking. We cannot find a new path unless we take the leap and turn our awareness and our thinking upside down, from top management to the workers, even including the labor unions. (…)   The revolution of awareness will become exceedingly important. Without it, we are at risk of being happy achieving only an improvement of 10 percent or 20 percent of productivity as a linear extension of our current ways   > - Taiichi Ohno (Workplace Management, p 18)

Tijdens deze workshop ga je jouw werkvloer-skills verdiepen met een revolution of awareness.

Dit doen we met Theory U. Theory U stelt namelijk, net als Taiicho Ohno, dat je aandacht bepalend is voor de resultaten die je krijgt:

At its core, leadership is about shaping and shifting how individuals and groups attend to and subsequently respond to a situation. The trouble is that most leaders are unable to recognize, let alone change, the structural habits of attention used in their organizations.   > - Otto Scharmer (Oprichter van Theory U)

Werken met aandacht helpt je niet alleen tot de gemba te komen, het helpt je ook met de hardnekkige kant van continu verbeteren. Als je bewust wordt hoe aandacht een rol speelt bij de uitkomsten die je krijgt, kun je dit inzetten om continue te blijven verbeteren.

Je leert dus niet alleen tot de gemba te komen, maar ook hoe je kunt groeien!

Wat gaan we doen?

Eén van jullie mag een hardnekkig probleem inbrengen. We gaan hiermee het groeiproces van Theory U doorlopen. Dat gaat ongeveer als volgt:

1. Wat is er aan de hand?
   Je gaat het probleem observeren en aanvoelen.
   
   
2. Stap het onbekende in…
   Pas als we onze bekende manieren van denken loslaten, ontstaat er de ruimte om tot werkelijk nieuwe inzichten te komen.
   
   
3. Direct aan de slag!
   We maken de nieuwe visie concreet door deze te vertalen naar de volgende stap.

Tijdens deze reis komen we vier verschillende manieren van luisteren tegen. Bij elke manier van luisteren gebruik je jouw aandacht op een andere manier.

De vier manieren van luisteren

Van Otto Scharmer, vanuit theory u:

1. Beleefd luisteren

Als je beleefd luistert, luister je zonder aandacht of mindfulness, maar op de automatische piloot.

Je denkt “Dit weet ik al lang” en je hoort geen nieuwe informatie. Je hoort enkel wat je al wist. Je hebt direct een advies of oplossing klaar, maar deze oplossing is al eerder bedacht en geprobeerd (zonder success). Je bent beleefd en je geeft gewenste antwoorden. Je bent je niet bewust van de interpretaties, oordelen en invullingen die je hebt.

Deze gesprekken zijn prima om te spreken over koetjes en kalfjes. Of om overweg te kunnen met de dagelijkse gang van zaken. Maar als je wilt werkvloeren of groeien, heb je meer nodig.

2. Feitelijk luisteren

Als je feitelijk luistert, luister je met nieuwsgierigheid en heb je een open geest.

Je luistert naar observaties en feiten, en je herkent interpretaties en oordelen als zodanig. Je staat open voor nieuwe informatie, en je bent op zoek naar de waarheid: Er kan maar één iemand de juiste feiten hebben. Een gesprek is hiermee zoals een debat: degene met het beste standpunt wint.

Alhoewel de feiten een krachtig hulpmiddel zijn, is dit niet voldoende om verandering te realiseren. Als je niet luistert naar de gevoelens van mensen, stuit je waarschijnlijk op weerstand.

3. Empathisch luisteren

Als je empathisch luistert, luister je met empathie en heb je een open hart.

Je gebruikt jouw lichaam als instrument om de situatie aan te voelen. Je bent in staat in te leven. Je ziet een probleem vanuit meerdere perspectieven. Alhoewel de feiten misschien vaststaan, begrijp je dat iedereen hier andere ideeën en gevoelens bij heeft.

Alhoewel empathie ervoor zorgt dat mensen elkaar begrijpen en ook willen veranderen, is het nog onduidelijk waar het heen moet.

4. Generatief luisteren

Als je generatief luistert, luister je met moed en heb je een open wil.

Je doorziet de subtiele krachten die spelen in het systeem. Je bent in staat deze subtiele krachten te verwoorden. Je luistert naar de onderliggende behoeftes, drijfveren en visie van het gehele systeem. Je durft bekende oplossingen los te laten, ook als dit leidt tot verwarring of onzekerheid. Je durft het even niet te weten, want je vertrouwt dat inspiratie vanzelf naar je toe komt.

Generatief luisteren maakt agile: Door in het onbekende te stappen leer je continue te reageren op een onvoorspelbare en veranderlijke situatie:

“That is what I mean (…) when I say Continuous improvement and adaptation: the ability to move toward a new desired state through an unclear and unpredictable territory by being sensitive to and responding to actual conditions on the ground”   > - Mike Rother (Toyota Kata, p8)

Als je generatief luistert, zie je hoe het gesprek een reflectie is van het systeem waar je over spreekt. Je doorziet welke invloed aandacht heeft op de resultaten in het systeem. Bijvoorbeeld: Als er in het systeem veel chaos is, valt jou plots op hoe men in het gesprek door elkaar heen praat. Of als er juist veel orde is, valt jou plots op dat iedereen keurig recht in zijn stoel zit. Of als mensen in het systeem te snel handelen, valt jou plots op dat men in het gesprek ook snel praat.

Als je op deze manier kunt luisteren, zie je “de werkelijke plek”: de diepere onderliggende oorzaken van het probleem.

En dan… Direct aan de slag!

Als je in het onbekende bent gestapt, en je hebt de bekende manier van denken losgelaten, dan zal vroeg of laat inspiratie komen. Een nieuwe visie, een nieuw inzicht, of een nieuw idee. De kunst is om dit direct te vertalen naar een concrete actie, zonder weer in oude oplossingen te vervallen.

Meer informatie

Voor meer informatie kun je een introductie van Theory U lezen (20 pagina’s).

Surrendered Leadership and Presencing (Theory U) have a “surrender” at it’s core. By letting go of our subtle tendencies to control, we open our will to align ourselves with life, with something bigger than us.

Subjectively, this feels effortless, elegant and graceful. Systemically, this opens up the space for true co-creation and collective intelligence. Only when we let go of our structures, we give space for something truly new and creative to emerge.

I find this effortless non doing immensly fascinating and peculiar. How does this effortless happen? How can you do so much by non-doing? Why doesn’t this happen if you do nothing?

When I have expectations of what should happen, it tends to block the process and move it to holding and doing, rather than just being. Then again - forcing yourself to have no expectations is an expectation in itself: “I expect something to go wrong if I expect too much”.

How to let go and fall into this deeper layer? How to “do” less and “be” more?

Apart from the inherent mystery, I’ve discovered some dynamics that seem to be fairly consequent.

1) It’s not what you do during the session, it’s what you do before.

In particular, the more time I spend on

• Grounding. This is feeling my body and directing attention to the ground, legs and pelvis.
• Being present. This is slowing down, noticing subtle changes.
• Emotional hygiene. This is caring for inner conflicts and whatever emotions are alive in me.
• Having a clear vision or intention. This comes to me in an imagined felt sense, or an imagined sense of the dynamics in the field, not in fixed way of acting or doing things.

2) Whenever I notice a conscious effort to do something, I drop it.

This is a meditation instruction by Shinzen Young: “As soon as you notice you’re consciously using effort to do something, drop the effort.”

Which doesn’t mean: Stop everything. Because my mind, feelings and body are doing lots of things by itself. Things I don’t have conscious control over. It’s not about avoiding, ignoring or surpressing that. It’s not even about findings things you put effort in - as that would be an effort in itself. It’s simply noticing spontaneous moments in which you recognize a conscious effort, and then dropping that.

3) I’ll ask “what wants to happen?”

Or: “Where does life want to take me?”. And then I wait until I’m inspired to act by something beyond my will. It seems to come out of nowhere, as an idea, impulse, thought, movement or emotion.

4) It’s continuously, but spontaneously, discovering which polarities I’m not seeing and integrating.

This is why emotional hygiene as preparation works so well. The less stuff I have to deal with, the easer it is to integrate it on the spot.

So rather than “frustration has me”, I can clearly see “I have frustration”. And rather than avoiding that (“frustration is bad”), it’s about integrating and embracing that (“what’s the beauty of frustation?”)

5) I’m noticing how stressed, hurried or activated I am - and slow down when I notice it.

Another emotional hygiene practice: I notice when my nervous system is activated. Pressure on my chest. Less spaciousness. Less groundedness. Feeling rushed. A strong desire for something to change. All indicators I need to pause, breathe, ground and connect.

6) Energy flows where attention goes

Directing my attention to qualities of “beingness” seems to stabilize and strenghten it. I can feel it in rest, silence, dancing, peaceful felt-sense, groundedness, spaciousness, vertical alignment.

It’s also appreciating the basic goodness of all things moving. The basic goodness of energy moving, or emotions changing, of the field, of the little details on the floor, my clothes, all that.

7) Context and intention are key

It’s like domino day: During the event, the dominos fall effortlessly in all these crazy contraptions and beautiful patterns. The effort is in setting up these dominos.

Setting the right context requires some effort. If it’s set the right way, you can drop all effort and fall into grace.

And: everything counts as setting the context. If somebody already knows Circling - that’s context right there. If this person knows you as a dancer, a therapist, a coach, a mediator… that’s context right there.

8) It’s a capacity that comes online with a certain level of adult development.

There is a certain way you can set the context and direct attention to make yourself fall into effortlessness.

Rather than having a sense of self that is fixed in time (Kegan’s Self-Authoring Mind), you’re sense of self is mediated by the relationships you have in the present moment (Kegan’s Self-Transforming Mind).

Or, in Terri O’Fallons Stages model, it requires a shift from Strategist (4.5, subtle-collective-interpenetrative) to Construct-Aware (5.0 metaware-individual-receptive) or even Transpersonal (5.5 metaware-individual-active).

What I get is that instead of playing in the subtle field, where you explore emotions, thoughts, feelings, connections, you’re playing in the metaware field, where you explore awareness, intentions and contructs.

As with all these developmental stages, the first tend to come in peak experiences of temporary states. As you grow, they become more stable and common until you don’t even notice things were different before.

It is here where I see the leaders capacity making a huge difference in circling.

In some Circles, it never seems to move beyond the subtle realm: An exploration of the truth as it appears in our subtle feelings, emotions, polarities, patterns, thoughts, etc…In this place, you have an “open heart” (borrowed from Theory U)

In other Circles, it seems to move in the realm of awareness: being moved by something greater than me, falling into effortlessness, sensing what wants to emerge, sensing the collective intelligence. In this place, you not only have an open heart, but also an open will.

It’s the perfect balance between observing and acting that creates a feeling of natural and effortless unfolding.

This effortlessness makes it hard to appreciate good facilitation of Surrendered Leadership. It’s only when Surrendered Leadership feels lifeless, shallow, stuck or mechanical that it becomes apparent how unique this natural and effortless quality is ^[1].

How does good facilitation cultivate effortless action? Effortless action involves exactly the right amount of action. With effortless action, you’re acting when you need to act and not acting when you need to not act.

We can rename not acting to sensing, because when you’re not acting, you are actually sensing until you feel inspired to take action.

This generates four possibilities:

Let’s explore the two options where you drop out of effortless action: Avoidance and Paralysis.

Avoidance

If you’re acting when you need to sense, you’re avoiding a sensation. Stepping into silence and the unknown can be uncomfortable. Before you know it, you cover up this uncomfortable feeling by engaging in some activity. In daily life, this can result in procrastination, fidgeting, distracting and numbing yourself with television or internet.

When I am making this mistake, I am often talking or thinking. I’m talking fast or engaging in intellectual discussion. Or I’m feeling super scared and nervous, and this is making me fidget, tighten up and move fast. I find it difficult to slow down. I find it hard to meet the raw, intense and vulnerable feelings that lie underneath. I sometimes believe that me or the group doesn’t have the capacity to hold all that.

To drop deeper, become present to the sensations that motivate your actions. Can you find a gap between impulse and action? Can you be present without acting out? Can you appreciate the action as a way to bring comfort and safety? Can you stay compassionate towards yourself?

Paralysis

If you’re sensing when you need to act, you are paralyzed to take action. Sometimes it can be challenging to trust your experience. It can be scary to act on what you know, deep down, is the right thing to do.

When I am facilitating Surrendered Leadership, not acting is often unconsciously driven by a subtle layer of feeling scared, frozen and in panic. I don’t know what to do, and I think that I should do something to lead the group. Or I think the leader should be cool, confident and able to sense the entire group, when I actually feel small, insecure and constricted. These unconscious and unowned feelings end up leading the group into a sensing that doesn’t feel authentic and true.

To drop deeper, you can take a risk and trust your experience if there is an action you feel inspired to do. Or you can drop deeping into the level of sensations: Is there any indication or feeling scared or paralyzed? If there is, can bring compassion and awareness to it? Can you name and explore it? This should allow for a further deepening and unfolding.

Conclusion

Whatever I write here are my explorations into Surrendered Leadership. I noticed two ways to drop out of effortless action and labeled them Avoiding or Paralyzed. You might use different labels. This discernment has helped me improve my facilitation.

I hope it gives you insight, and I welcome your perspectives and insights on this topic.

Als je je oordelen veroordeelt, als je denkt over je gedachtes, als elke beweging die je maakt je alleen maar verder in de knoop helpt - dan is compassie het antwoord.

Compassie stopt een eindeloze spiraal van oordeel op oordeel. Door een stapje terug te doen, jezelf in je armen te nemen, jezelf vast te houden. Door te erkennen, zonder te verdrinken in zelfmedelijden, dat je misschien best wel moeilijk is om hier te zijn. Of misschien herinneren dat er iemand is die van je houdt. Je moeder, je partner, of iemand anders. Of je kunt een stapje naar compassie doen door de oordelen te vertalen naar behoeftes (zoals je leert bij Geweldloze Communicatie). Bijvoorbeeld als je ontdekt hoe het oordeel “het is nog niet genoeg” je in contact brengt met hoe graag je erkent en gezien wil worden.

Het is soms even zoeken. Zoeken naar het deurtje. Dat is voor iedereen namelijk anders. En het verschilt ook weer per moment. Maar als je het deurtje opent, dan merk je dat in zachtheid, ontspanning, warmte en ontlading.

Ik vind het magisch. Daarom heeft wat ik doe ook “Leven in Compassie”. Al die andere dingen - aanwezigheid, authenticiteit, empathie, overgave, emotionele veerkracht, dieper contact, intimiteit… dat komt daarna pas.

Dit inzicht heeft mij geholpen:

“Het enige gevoel wat belangrijk is, is hoe je je nu voelt”

Stel je voor: je beste vriendin heeft ruzie gehad met zijn partner. Tijdens de ruzie voelde zij zich boos, maar na afloop voelt ze zich verdrietig.

Als je vriendin vertelt over dat ze boos was, is het makkelijk daar je aandacht op te richten. Hoe voelde die boosheid? Welke gedachtes en oordelen kwamen daarbij? Wat is de behoefte achter de boosheid?

Daar kun je het lang over hebben zonder dat je vriendin zich gehoord en gezien voelt. Dat komt omdat je niet hebt geluisterd naar wat er nu leeft.

Tip: Gevoel nu ≠ Gevoel toen

Als iemand vertelt over gevoelens uit het verleden, vraag hoe diegene zich daar nu bij voelt.

Het wonderlijke vind ik dat dit ook wel eens gebeurt bij mijzelf. Ik raak dan in gedachten afgedwaald over wat er gebeurde en wat ik toen voelde. Dan vergeet ik mijn aandacht te richten op wat mijn lichaam nu voelt.

Tip: Vertel over je sensaties

Als je piekert of zorgen maakt, richt je aandacht dan eens op jouw lichaam. Probeer lichaamssensaties te voelen en jouw gevoel niet te labelen of interpreteren. Welke grootte, kleur, intensiteit, locatie heeft jouw gevoel?

“Drop the story” - Pema Chodron

Ik heb gemerkt dat ik sneller tot de kern kom als ik af en toe een pauze neem van vertellen en mijn aandacht richt op de sensaties van mijn gevoel.

Beyond our ideas of right-doing and wrong-doing, there is a field. I’ll meet you there.

When the soul lies down in that grass, the world is too full to talk about.

Rumi

Wij zijn Leven in Compassie. Wij zijn een groep mensen die je leven willen verrijken met aandacht, stilte, compassie, belichaming en kracht. We geloven dat persoonlijke groei niet alleen leidt tot meer geluk, fijnere relaties en leuker werk, maar ook tot meer vrede en harmonie in de wereld.

We geloven dat compassie een essentieel ingrediënt is voor persoonlijke transformatie. Zonder compassie kan verandering komen vanuit perfectionisme of strengheid. We geloven dat compassie verzacht en verbind waar normaal wordt geoordeeld en verdeeld. Zowel in jezelf als in de maatschappij.

We willen de wereld veranderen met de volgende ingrediënten:

1. Meer compassie (minder oordelen)
   Wie kent niet zijn or haar innerlijke criticus? De stem die klaar staat om een oordeel te vellen? We geloven dat een houding van liefdevolle vriendelijkheid ons helpt om oordelen te transformeren naar compassie. Met deze houding zien we alle acties van niet als “goed” of “fout”, maar als een uiting van een mooie menselijke behoefte.

2. Meer aanwezigheid (minder verhalen)
   Heb je ooit ruzie gehad omdat je iets voor de ander invulde? Of heb je ooit lang nagedacht zonder verder te komen? We geloven dat we makkelijk kunnen verdwalen in onze analyses, interpretaties en verhalen over de wereld. Door steeds terug te keren naar dit moment, kom je weer terug naar wat waar en echt is. Dat brengt levendigheid in ons leven en geeft inzicht in onze automatische piloot.

3. Meer stilte (minder drukte)
   We hebben een druk en hectisch leven. Ons leven is vol met verantwoordelijkheden: studie, werk, vrienden en ook nog een telefoon met talloze meldingen. We geloven in de kracht van stilte. Door de stilte op te zoeken ontdekken we het verschil tussen afleiding en wat echt belangrijk is. Dat geeft rust en helderheid.

4. Meer in je lichaam (minder denken)
   We kunnen razend goed denken om problemen te analyseren en oplossingen te bedenken. We hebben op school vooral geleerd hoe we moeten denken, maar niet hoe we kunnen voelen. Wij geloven dat we ons lichaam niet moeten vergeten. Door te voelen kun je luisteren naar de wijsheid van je lichaam: het is een kompas dat ons vertelt hoe het met ons gaat en wat we nodig hebben.

5. Meer in je eigen kracht
   Het kan soms moeilijk zijn om goed voor jezelf te zorgen - waar vind je nog tijd om aandacht voor jezelf te hebben? Wij geloven dat je het beste kunt doen waar je gelukkig van word. Dat ieder mens een unieke bijdrage heeft aan de wereld, en dat die het meest tot zijn recht komt als we goed voor onszelf zorgen. Daarom willen we ruimte scheppen om te groeien en bloeien. Onze eigen wijsheid volgen en met liefdevolle kracht doen wat goed voor ons is.

Hoe doen we dat?
We zijn geïnspireerd uit verschillende methodes zoals Geweldloze Communicatie, Mindfulness, meditatie en meer. Welke methodiek we ook gebruiken, we geloven naast bovenstaande punten in de kracht van deze elementen:

1. Kwetsbaarheid: Eerlijk en transparant zijn schept verbinding, vertrouwen en openheid.
2. Acceptatie: Alles wat in je leeft is welkom - alle emoties mogen er zijn, ook al zijn ze heftig of negatief.
3. Empathisch luisteren: Empathie is een krachtig middel voor inzicht, rust en transformatie.
4. Innerlijke wijsheid: Groei komt van binnenuit. Je kunt niemand dwingen te veranderen of groeien. Je kunt alleen de ruimte scheppen waarin iemand zijn eigen wijsheid vind om zelf te groeien.
5. Verantwoordelijkheid nemen: Door verantwoordelijkheid te nemen voor onze eigen acties en gevoelens vinden we verbinding met anderen en geluk.
6. Vertrouw op spontaniteit: Soms lopen we vast of weten we het even niet meer. Als we durven te vertrouwen op het onbekende kunnen soms spontaan de mooiste oplossingen ontstaan.
7. Elke behoefte telt mee: Om te zorgen voor de behoeftes van iedereen, en niet alleen van onszelf.

Dit is hoe ik het benader vanuit Geweldloze Communicatie. Het is een manier van zelf-verbinding, omdat ik empathisch naar mijzelf luister.

Stap 1: Ik moet niks!

Ik wil mijzelf eerst geruststellen: Ik moet niks. Ik geloof dat als ik van mijzelf iets ga eisen (in plaats van een verzoek) dat dit voor allerlei problemen zorgt.

Ik dacht in eerste instantie: “Ik moet meer geld verdienen met IT-werkzaamheden”.

Als ik dit eis van mijzelf loop ik het risico dat ik slechts één behoefte vervul (vrijheid, gemak) en andere vergeet (zoals ontspanning, rust, contact-met-gevoel-hebben). Ik zal misschien in eerste instantie stug volhouden, terwijl de andere behoeftes steeds harder om aandacht roepen. Dat zorgt voor gevoelens van frustratie of ongeluk. Tot er een moment komt waarop mijn andere behoeftes zo hard roepen dat ik resoluut stop. Ik denk dat daarom veel mensen hun goede voornemens niet volhouden.

Als ik van mijzelf iets eis, vergeet ik waarom ik er zelf voor gekozen heb. Ik wil graag verbonden blijven met mijn behoeftes. Die veranderen van dag tot dag en van week tot week. Ik wil luisteren naar wat ik nodig heb en daarna handelen. Daarom zeg ik eerst tegen mijzelf: Welke goede voornemens ik ook heb, ik moet niks!

Hoe zit dat dan met zelf-discipline? Is het niet goed soms iets van jezelf te eisen?

Mijn ervaring is dat zelf-discipline veel goeds kan brengen. Zelf-discipline is voor mij verbonden blijven met al mijn behoeftes, ook op lange termijn. Dat betekent dat ik soms iets doe waar ik geen zin in heb, wetende dat dit later meer behoeftes vervult. Zoals bijvoorbeeld tóch gaan sporten, ook al ben ik moe.

Stap 2: Wat heb ik nodig? (behoeftes)

In plaats van direct tot een verzoek te gaan zoals “Ik ga meer werken” maak ik eerst de stap terug naar behoeftes. Wat heb ik eigenlijk nodig? Hier kun je een lijst met behoeftes bijpakken om je goede voornemens te vertalen naar behoeftes. Ik heb nog een mooie kaart. Als je wilt, kan ik je die toesturen!

Dit zijn mijn behoeftes:

• Als ik zie dat ik weinig spaargeld heb (observatie), voel ik me bezorgd omdat behoefte heb aan zekerheid.
• Ik wil nog graag een cursus volgen om mij meer te ontwikkelen als coach omdat ik behoefte heb aan groei, inspiratie en steun.
• Toen ik de afgelopen maanden steeds mijn rekening moest controleren om te kijken of ik geld had voor boeken, kleding, uit eten, voelde ik me benauwd omdat ik behoefte heb aan vrijheid en zorgeloosheid.

Stap 3: Verzoek aan mijzelf

Hoe kan ik voor al deze behoeftes zorgen? Zekerheid, groei, vrijheid? Wat kun je nu doen om daarvoor te zorgen? Verbonden met deze behoeftes besluit ik één dag meer te werken als IT-er. Ik heb contact opgenomen met bestaande klanten die nog werk voor mij hebben.

Let op: Het verzoek is concreet en direct uitvoerbaar - en niet onuitvoerbaar zoals “Ik ga meer geld verdienen”. Want hoe doe je dat dan? Als het niet concreet is, loop je het risico dat het er nooit van komt.

Wat zijn jouw goede voornemens van dit jaar?

“Verbinding ontstaat als je vraagt ‘wat heeft iedereen nodig?’ in plaats van ‘wiens schuld is het?’”

Ik had laatst geholpen bij een ruzie.

Anne had laatst ruzie met een vriendin, Karin. De ruzie werd zo erg dat Karin op het punt stond naar huis te gaan. Toen greep ik in en hielp ik weer verbinding te maken.

Dat ging ongeveer zo:

Anne is zwanger. Karin wist haar favoriete babynaam. Karin gebruikte de babynaam wel eens als het over de baby ging. Anne had gevraagd of ze dat niet meer wilde doen.

Op een avond zijn Karin en Anne naar de televisie aan het kijken. Anne’s favoriete babynaam wordt genoemd en Karin stoot Anne aan en begint te lachen. Waarop Anne boos vertelt dat ze het niet leuk vindt dat Karin wéér de naam gebruikt.

Karin reageert geschrokken en begint te huilen: “Wow, ik vind het niet fijn dat je ineens zo boos tegen me doet!”. Anne heeft helemaal geen zin Karin te gaan troosten nu: ze wil zélf gehoord worden. Dan draait Karin bij: Ze vind het rot voor Anne. “Ik begrijp het wel”, zegt ze. Ze had niet gemerkt dat Anne het zo vervelend vond. Ze voelt zich er rot over. Ze gaat op zoek naar de oorzaak en vraagt zich af wiens schuld het was: Misschien had Anne duidelijker kunnen zijn? Misschien zijn ze allebei een beetje schuldig?

Herken je dit? Dat je kijkt naar wiens schuld het is? Dat je op zoek gaat naar de oorzaak en een oplossing? Of dat je als ontvanger he-le-maal niks kan met zo’n uitleg?

Ondanks dat Karin heeft gezegd “Ik begrijp het wel” voelde Anne zich nog steeds niet begrepen. Zolang Karin zich schuldig voelt, kan ze niet écht luisteren naar Anne. Daarom bleef Anne boos. Karin stond op het punt weg te gaan omdat de situatie haar te heftig werd.

Op dit moment kwam ik helpen. Ik stelde eerst Karin kort gerust: “Ik zie dat je het goed bedoeld, en je hebt niks verkeerd gedaan, maar wil je eerst naar Anne luisteren? We komen later terug bij jou.”

Vervolgens geef ik Anne kans om impact te delen. Voor Anne was de naam nu niet meer speciaal. Geen geheimpje meer dat alleen zij en haar man wisten. Ik vroeg Karin dit te herhalen zodat Anne zich gehoord voelde. Dit is stap 1 van sorry zeggen: Empathisch luisteren naar de impact die je hebt gehad.

Nadat Anne zich gehoord voelde wil ze begrijpen waarom Karin de naam bleef gebruiken. We gaan naar stap 2 van sorry zeggen: Begrip voor de “dader”. Het doel is om de “dader” weer te zien als een mooi mens in plaats van als een slechterik. Karins uitleg klonk nu niet meer als een verdediging, maar zorgde voor begrip.

Tot slot kwamen ze uit bij stap 3: verzoekjes. Wat kun je doen om het op te lossen en weer goed te maken?

Zoals je ziet is het dus helemaal niet “verkeerd” om op zoek te gaan naar de oorzaak en oplossingen. Het is alleen heel belangrijk dat je eerst verbinding maakt! Dat was moeilijk omdat zowel Karin als Anne in emotie zaten. Gelukkig kon ik als bemiddelaar helpen en het proces begeleiden. Anne was daar heel blij mee: ze was zo boos dat ze echt geen zin had de boel te bemiddelen.

Als je ook hulp nodig hebt bij een moeilijk gesprek kan ik je helpen met Geweldloze Communicatie!

Enthousiast vertelde ik:

“Oh yes, een vriendin van me is terug van vakantie. Echt een geweldige meid, ik ben echt dol op haar. Ze bruist van energie, lacht veel en is gewoon zo leuk!”.

Waarop de ander antwoordde:

“Ja, dat ken ik wel, echt zo’n soulmate, dat is leuk om te hebben.”

Ik schrok, want ik dacht:

“Uh… nee een soulmate is dus echt NIET wat ik bedoelde!”.

Op dat moment wilde ik héél graag vertellen wat ik er wél mee bedoelde. Ik wilde graag dat het gezien werd voor wat het was. Maar mijn gesprekspartner was ondertussen al aan het vertellen hoe ze ervan genoot mensen te kennen met wie ze echt een soulmate was.

Vanuit geweldloze communicatie bekeken hadden we allebei gekozen voor spreken (“zelf-expressie”). Er was dus niemand om echt te horen hoe het voor mij (of de ander) was. Daardoor voelde ik wat afstand ontstaan.

Op elk moment heb ik drie keuzes:

• Zelf-verbinding: ik kan een moment pakken om stil te staan wat hier nu net was gebeurd. Ik benoem dan in mijzelf dat ik schrok en afstand voel en graag gezien wil worden.
• Zelf-expressie (spreken): ik kan doorgaan met vertellen en hopen dat ze zal luisteren. Misschien kan ik vragen: “Oh, voor mij is het geen soulmate. Wil je weten hoe het voor mij is?”
• Empathie (luisteren): ik kan luisteren naar wat er in haar leeft - wat het voor haar betekent om een soulmate te kennen.

De hele situatie gebeurde razendsnel. Ik had helemaal geen tijd om lang in zelf-verbinding te zitten of om een mooie zelf-expressie te bedenken. Ik zie wel vaker bij geweldloze communicatie dat het fantastisch werkt, maar dat het wel tijd kost! Gelukkig word ik steeds sneller in het zetten van de vier stappen!

Waar je je echter wél bewust van kan zijn: Wie spreekt en wie luistert? Zodra ik doorhad dat we allebei kozen voor “zelf-expressie” wisselde ik snel naar “empathie” (luisteren). Op deze manier voelde ik weer wat verbinding terugkomen.

Dit is een uitnodiging voor een incompany introductie workshop

Verbindende communicatie

Wat houd je tegen om je collega’s de meest fantastische mensen op aarde te vinden?

De kans groot dat er iets in de weg zit. Soms kunnen zelf kleine ongesproken ergernissen al leiden tot afstand en minder werkplezier. Maar hoe spreek je deze uit zonder voor nóg meer afstand te zorgen?

Tijdens deze workshop krijg je een introductie in Geweldloze Communicatie. Je leert welke taal verbinding verbreekt. Je leert hoe empathisch luisteren inzicht geeft in onderliggende gevoelens en behoeftes. Je leert hoe je eerlijk én verbindend kan zijn.

Tijdens deze interactieve workshop gaan we niet lullen, maar doen. Na korte theorie en demonstratie duiken de materie in door te oefenen met situaties uit ons dagelijks leven.

Wil je kritiek, frustraties en conflict transformeren naar verbinding? Of wil je leren hoe je helder en krachtig kunt vragen wat je nodig hebt voor meer (werk)plezier?

Meld je dan nu aan voor deze workshop!

PS. Pas op! Kan ook leiden tot meer verbinding en plezier bij vrienden, familie en partner.

Mark Marijnissen is naast frontend webdeveloper ook coach voor verbindende communicatie. Met zijn bedrijf “Leven in Compassie” geeft Mark trainingen, workshops, coaching, mediation en privé sessies gebaseerd op Geweldloze Communicatie.

Ik ben bang dat de ander mijn gevoelens persoonlijk neemt. Ik denk

“Ik voel me gefrustreerd want jij doet iets verkeerd”

Terwijl ik liever denk:

“Ik voel me gefrustreerd omdat ik een behoefte niet vervul”.

Dat is niet zo gek, want jakhalzen vinden het nu eenmaal moeilijk om helder over behoeftes te communiceren.

Toch vind ik het helemaal niet erg als iemand even geen giraffe-oren heeft. Als iemand mijn frustratie hoort met jakhals oren, zit diegene immers in hetzelfde schuitje als ik! Er leeft iets wat aandacht en empathie nodig heeft - diep in de jakhals is een behoefte die zorg nodig heeft.

Dus wat doe ik dan? Ik ga luisteren en zorgen voor de jakhals van de ander. Ik denk:

“Ik speel wel even giraffe, want pas dan er ruimte om mij empathie te geven”.

Dan vergeet ik even om voor mijn eigen jakhals te zorgen, terwijl díe juist opleeft!

Als ik mijn jakhals niet uitspreek, kies ik er dus voor om voor mezelf te zorgen. Maar als ik alles zelf oplos, voel ik soms ook afstand en eenzaamheid. Ik zou zo graag mijn jakhals willen uitspreken! Ik hou van eerlijkheid, transparantie en authenticiteit. Zo’n jakhals is ontzettend verbonden met wat er nu in mij leeft. Ergens in die jakhals zit een behoefte die zorg nodig heeft. En dat zijn zulke mooie kansen voor rijkheid en verbinding…! Ze zitten alleen verstopt in een “verbinding verbrekend” jakhals-jasje van frustratie of kritiek.

Ik heb dus behoefte aan zowel eerlijkheid, transparantie, verbinding als wel als empathie en goed voor mezelf zorgen.

Ik zat vast in of/of denken:

• OF ik kies voor transparantie en spreek mijn jakhals uit…… maar krijg geen empathie als ik de ander trigger.
• OF ik kies voor zelf-empathie… maar mis dan een stukje verbinding.

Nu heb ik een verzoek bedacht dat me helpt om al mijn behoeftes te vervullen:

“Ik wil graag vertellen wat er in mij leeft om daarvoor te zorgen, maar ik ben bang dat als het je triggert, ik niet voor mezelf zorg maar naar jou ga luisteren. Kun je, als je getriggerd bent, bij me checken of ik beschikbaar ben? En zo niet, dan voor jezelf zorgen?”

Of, ander verzoek:

“Kun je, als je getriggerd bent, voor jezelf zorgen zodat ik ruimte heb om voor mijzelf te zorgen?”

Als ik weet dat ik niet voor de ander hoef te zorgen als die getriggerd is, voel ik de veiligheid om mijn jakhals te uiten, omdat ik dan weet dat het okay is eerst voor mezelf te zorgen als ik de ander trigger.

Natuurlijk zijn mezelf empathie geven en mijn jakhalzen uitspreken aan de persoon in kwestie slechts twee strategieën om mijn behoeftes te vervullen. Een andere strategie is: Vraag iemand anders of die zijn giraffe-oren op wil zetten terwijl je authentiek, eerlijk en ongecensureerd je jakhalzen uit. Als je dan de jakhalzen vertaald zijn naar giraffe-taal; kun je dat geweldloos uiten naar de persoon in kwestie.

Lees verder hoe je kunt luisteren naar mijn jakhalzen

Toen je laatst wegliep tijdens de ruzie, voelde ik me echt in de steek gelaten!

Maar hoe kun je eigenlijk reageren als je iemand pijn hebt gedaan? Er zijn vaak twee jakhals reacties:

Jakhals naar binnen

Je voelt je schuldig en rot omdat je gelooft dat je iets verkeerd hebt gedaan. Je gelooft dat je verantwoordelijk bent voor de ellende van de ander.

Jakhals naar buiten

Je vind dat je helemaal niks verkeerds hebt gedaan, en je gaat in de verdediging: “Ik wil dat je begrijpt dat ik niks verkeerd heb gedaan, en dat het je eigen schuld is!”

Er zijn natuurlijk ook Giraffe-reacties:

Op het moment dat je jezelf of ander niet meer veroordeelt als “verkeerd” en niet denkt “wie er gelijk heeft”, ontstaat er ruimte om alle behoeftes te erkennen.

Giraffe naar binnen: Zelf-empathie

Zelf-empathie: De pijn van andermans onvervulde behoeftes.

Je hebt iets gezegd of gedaan waardoor het de ander niet is gelukt om zijn behoefte te vervullen. Dat is tragisch en kan pijn doen of verdriet veroorzaken, omdat je graag wilt dat het goed gaat met anderen (behoefte aan welzijn en harmonie).

Als je je boos voelt, kun je je misschien afvragen: Ben je geschrokken? Heb je even tijd nodig om tot rust te komen? Wil je graag acceptatie voor de behoeftes die je probeerde te vervullen met je gedrag?

Met zelf-empathie kun je dus alle drie de behoeftes erkennen:

1. De behoefte die je vervulde door de actie die triggert (dit helpt tegen schuldgevoel en jezelf te vergeven, en ook tegen boosheid als je behoefte hebt aan acceptatie )
2. Jouw onvervulde behoefte dat het goed gaat met de ander (harmonie, welzijn, verbinding, zorgen).
3. En de onvervulde behoefte in de jakhals van de ander.

Giraffe naar buiten: Luisteren

Stap 1: Check of je ruimte hebt

Check bij jezelf: Heb je ruimte? Zo niet, kun je om een “time out” vragen om meer jezelf meer empathie te geven. Als je wél de ruimte hebt, dan kun je nu empathie geven aan de ander. Zet je giraffe oren op en vertaal de jakhals naar gevoelens en behoeftes.

Stap 2: Sorry zeggen

Sorry zeggen is een zelf-expressie van de pijn dat iemand door je getriggerd is.

Als je sorry wilt zeggen, kan dat door stil te staan bij deze drie behoeftes.

“Nu ik leer dat [mijn actie] ervoor zorgde dat [jouw behoefte] niet werd vervult, voel ik me verdrietig omdat ik het belangrijk vind dat het goed met je gaat (behoefte aan welzijn, zorgen, harmonie)”

Dit verschilt van de Jakhalzen-sorry:

“Sorry, ik ben verkeerd geweest”.

Stap 3: Verbinden in menselijkheid

Het kan tot slot ook helpen als de ander begrijpt welke behoeftes je probeerde te vervullen van je acties. Als iemand gekwets is, wordt degene die kwetst vaak versimpelt tot “een gemenerik”. Alsof iemand opzettelijk kwade bedoelingen heeft (i.p.v. alleen naar beste weten probeert z’n behoeftes te vervullen).

Als iemand volledig gehoord is voor zijn eigen onvervulde behoefte, kan het helpen om de ander te vertellen welke behoefte je probeerde te vervullen met je actie. Dat transformeert je van een gemenerik naar weer gewoon een mens, en dat kan helpen om weer te verbinden!

Er is een quote die gaat:

“De grootste pijn van gekwetst zijn is misschien wel vergeten dat de ander menselijk is”

Dit weekend ontdekte ik een hele andere hoek van de Jakhals.

Even ter herinnering: De jakhals staat symbool voor niet-verbindende communicatie. Het is de taal van oordelen, vergelijken, evalueren, verantwoordelijkheid buiten jezelf leggen, in absolute waarheden spreken, over de ander praten, invullen, interpreteren, etc.

Nu begint het verhaal over de Jakhals meestal met iets negatiefs. Een irritatie, frustratie, ergenis of oordeel. Maar dat is niet de enige situatie waarin we vergelijken, oordelen en evalueren!

Het kan ook met iets positiefs.

Beantwoord eens een van deze vragen:

• Wat is het leukste wat je deze week hebt gedaan?
• Waar kijk je het meest naar uit?
• Waar geniet je nu het meeste van?

Wat in mij nu opkomt gaat over de NVC training van afgelopen zaterdag. Ik moest een lesje voorbereiden en geven, en mijn gedachte is: “Oh yeaaah!! BAM! Ik own die shit!”. (Want, zoals je me misschien kent, ik druk mezelf graag uit met zulke woorden).

Ik druk nu in jakhals-taal uit dat mijn behoeftes werden vervuld. Laat ik dat eens vertalen naar Geweldloze Communicatie:

Toen ik 1-op-1 les gaf over Jakhalzen (en ik zelf vond dat het heel goed ging), voelde ik me trots, omdat mijn behoefte aan bevestiging en erkenning werden vervuld.

Die observatie kan nog wat specifieker. Ik ben trots dat ik niet in mijn hoofd ging zitten, maar in mijn hart bleef. Ik ben trots dat ik niet gewoon een verhaaltje heb afgedraaid, maar het onbekende in durfde te stappen. Ik ben trots dat ik mezelf snel heb betrapt op advies geven. Ik ben trots op dat ik erbij kon blijven toen de ander wat emotioneel werd.

Al die dingen geven me zelf-vertrouwen, erkenning, waardering. Hoe meer ik ervan geniet, hoe harder ik het nodig had. Nu ik de behoefte weet, kan ik misschien andere strategieën verzinnen om ze nog vaker te vervullen. Eentje kennen jullie allemaal: Na afloop van een NVC-les vraag ik vaak hoe jullie het hebben beleefd en wat jullie ervan meenemen. Dat geeft me ook altijd veel erkenning, waardering en vertrouwen. (Bedankt daarvoor, dat steunt me echt!)

Hoe werkt dat met jouw voorbeeld?